Wat doe je als de vonken er vanaf vliegen?
Met enige regelmaat zitten er mensen tegenover mij die vertellen over een vervelende collega. Soms loopt dat zo hoog op, dat alle plezier in het werk weg is. Ze vertellen over iemand die op ‘a’ altijd reageert met ‘b’. Of een collega die alleen maar beren op de weg ziet. Samenwerken lijkt met sommige mensen gewoon onmogelijk. De vonken vliegen er vanaf, of – erger nog – iemand ligt door de sluimerende irritatie ’s nachts wakker.
Los dat maar eens op. Is er een manier om met een schurende collega om te gaan? Of moet je op een goed moment gewoon je conclusies trekken? Je jas pakken, en zoeken naar een nieuwe uitdaging of andere afdeling?
Vertrekken lost (meestal) niets op
Op ernstige uitzonderingen na, denk ik dat vertrekken niet de juiste keuze is. Bekijk het zo. Stel dat je bij een nieuwe werkgever (of afdeling) aan de slag gaat met een dreamteam van collega’s. Je bent ineens helemaal op je plek. Probleem opgelost, zou je denken. Tot er nog iemand wordt aangenomen die precies lijkt op degene waar je voor gevlucht bent. Zit je bij je nieuwe baan met hetzelfde probleem. Lekker dan.
Voor je drastische beslissingen neemt is het raadzaam om eerst de situatie in je op te nemen.
- Wat is het aan je collega dat je zo ergert?
- Ligt het alleen bij je collega, of is er een wisselwerking met hoe jij bent?
- Zou jullie eigenschappen elkaar ook kunnen versterken?
De kwaliteit van de één, schuurt bij de ander
Ik baseer me bij het inschatten van conflicten op de bedrijfskundige Daniel Ofman. Die stelt dat er geen lastige mensen bestaan. Iedereen heeft kernkwaliteiten. Maar die kwaliteiten kunnen enorm van elkaar verschillen. Hoe groter het verschil, hoe erger het schuurt. In zijn Kwadrantenmodel kent Ofman aan iedere persoonseigenschap een kernkwaliteit, valkuil, allergie en uitdaging toe. Hoe sterker de ene eigenschap afwijkt van de ander, hoe erger het tussen mensen schuurt.
Om een niet-zakelijk voorbeeld te geven. Neem een persoon die daadkrachtig is. Zet daar iemand die geduldig is naast. De daadkrachtige persoon zal vanuit zijn kernkwaliteit zeggen: “We gaan nu de zolder opruimen.” De geduldige persoon heeft als valkuil uitstelgedrag en zal antwoorden dat het ook volgende week kan. Dat geeft ruimte om nu van het mooie weer te genieten. Dat activeert de valkuil van de daadkrachtige persoon. Die gaat drammen: “het moet nu.” Het resultaat: conflict. Je eindigt met een rommelige zolder én een gemiste mooie dag. Toch een beetje jammer.
Ondanks valkuilen zoeken naar een compromis
Door je bewust te zijn van elkaars eigenschapen voorkom je niet alleen conflicten, maar kun je van wederzijdse kwaliteiten gebruik maken. Pak hetzelfde voorbeeld. Als de daadkrachtige persoon zich bewust is van de eigen valkuil (drammerigheid) dan kan hij proberen wat geduld van de ander te ‘lenen’. Waarom zou je de opruiming niet vooruit plannen? Dan kun je gelijk kijken of de stort wel open is. Zoek een compromis. Bijvoorbeeld: over een maand ruimen we de zolder op, meedoen is niet verplicht, maar wie meehelpt beslist wat er weg gaat en wat blijft.
Voorkom conflicten en gebruik elkaars kwaliteiten.
Zien wat de ander drijft geeft je niet alleen handvatten om te zoeken naar een compromis. Het geeft je ook de kans om van de ander te leren. Een van nature daadkrachtig iemand kan persoonlijk groeien door wat geduld te leren opbrengen. Een geduldig iemand kan minstens zo veel winnen wat daadkracht van een collega over te nemen.
Bonus: leer je eigen grenzen beter bewaken
Er is wel een verschil tussen de persoonseigenschappen die je van nature in je hebt en degene die je jezelf aanleert. Het kost iemand die van nature daadkrachtig is bijvoorbeeld veel energie om geduld op te brengen. Het kan wel, maar iemand die ermee geboren is doet het moeiteloos. Dat maakt het nuttig om je eigen krachten en valkuilen te leren kennen. Je weet wat je makkelijk afgaat, en wanneer je goed je grenzen moet bewaken.
Een gezonde organisatie zoekt bewust naar verschillende mensen. Daarom is de kans groot dat je bij vertrek naar een andere uitdaging toch weer dezelfde problemen ontmoet. Je werkt namelijk niet alleen in teamverband omdat vele handen licht werk maken, maar ook omdat je aanvullende talenten inbrengt. Die komen voort uit verschillende persoonlijkheden met de bijkomende onderling schurende eigenschappen.
Blijf respectvol en laat iedereen in zijn waarde
Vergeet bij het zoeken naar een compromis niet dat je het hier over een zakelijke context hebt. Je hoeft geen beste vrienden te worden. Als medewerkers onderling heb je een plicht om respectvol met elkaar om te gaan en ieder in zijn waarde te laten. Zoek de middenweg, gebruik elkaars kracht en als je daarna in de pauze even afstand nodig hebt, moet daar ook ruimte voor zijn.
Kortom: als je een vervelende collega hebt, zoek dan eerst de bron van je ergernis. Die kun je spiegelen aan je eigen persoonlijkheid. Dat geeft ruimte om aanknopingspunten te vinden. Daarmee voorkom je dat samenwerking ontaardt in een conflict en schep je ruimte om elkaar te versterken. Dat doe je niet alleen voor je werkgever en je collega’s, maar vooral ook voor jezelf. Een ergernis minder maakt het werk leuker; en leuk werk, dat wil toch iedereen?
Heb jij een vervelende collega?
Praat erover bij Personeelsadvies Bolwijn
Kom je er met je collega echt niet uit? Wil je sparren over het Kwadrantmodel van Ofman? Zoek je iemand die jouw kwaliteiten en valkuilen in beeld brengt? Neem contact op en dan gaan we samen op zoek.
